Sygnalistyka i muzyka myśliwska

Już w czasach prehistorycznych m.in. podczas polowań porozumiewano się używając różnego rodzaju gwizdków z kości itp.. W starożytności wyrabiano prymitywne instrumenty z różnych naturalnych surowców (rogów zwierzęcych, kości słoniowej, drewna) a później także z metalu, najczęściej w formie rogu. Róg służył celom myśliwskim, wojennym i pasterskim. W okresie średniowiecza tworzono rogi o lekko wygiętym, półksiężycowatym a niekiedy okrągłym kształcie. Począwszy od XIV w. zaczęto budować rogi myśliwskie z metalu w formie długiej, cienkiej, ślimakowato wygiętej rury. Wydobywano z nich coraz to większą ilość dźwięków naturalnych. Około XVII w. we Francji dokonano znacznego udoskonalenia rogu myśliwskiego. Rurę wygiętą w kształcie koła zaopatrzono w ustnik mający formę smukłego lejka, u wylotu rozszerzono czarę głosową; Tego typu róg o miękkim, ciepłym brzmieniu od początku XVIII w. wchodzi jako stały element w skład orkiestry symfonicznej. W toku dalszej ewolucji powstawały także instrumenty sygnałowe o zarysie prostokąta.
Udoskonalenia konstrukcyjne (krągliki, inwencje, dwa, trzy, a potem cztery wentyle) doprowadziły do powstania dzisiejszej postaci rogu orkiestrowego znanego pod nazwą waltorni. Praktycznym rogiem myśliwskim używanym powszechnie w Europie jest róg pszczyński (róg Plessa). Dzięki małym rozmiarom i dobremu brzmieniu cieszy się dużą popularnością. Jego nazwa pochodzi od księcia Książa i Pszczyny - Jana Henryka XI. W latach 1878-1910 inicjował on wydawanie drukiem nut sygnałów myśliwskich i propagował używanie małego rogu myśliwskiego.

Inną odmianą rogu myśliwskiego, stosowanego po dziś dzień w sygnalistyce i muzyce myśliwskiej jest Róg Par force. Nazwa jego pochodzi od organizowanych we Francji i Anglii polowań konnych ( par force ) z psami na jelenie i lisy. Współczesną formą takich polowań w Polsce jest bieg myśliwski, pogoń za lisem, którego symbolizuje kita przypięta na ramieniu jednego z jeźdźców. W praktyce stosowano różne odmiany i udoskonalenia wyżej wymienionych instrumentów uzyskując nowe brzmienia.
W XIV wieku we Francji pojawiła się artystyczna muzyka myśliwska. Tam powstało najwięcej najstarszych zapisów nutowych muzyki łowieckiej. Powstały kompozycje inspirowane tematami lub przeżyciami łowieckimi. Jednym z pierwszych utworów był XVI wieczny "La chasse" francuskiego kompozytora Janeguina związanego z dworem Henryka 11. Muzyczne upodobania i myśliwskie pasje francuskich monarchów z dynastii burbońskiej w XVII i XVIII wieku, zaowocowały powstaniem wielu utworów uświetniających królewskie polowania. Stworzono setki marszy, fanfar, symfonii, divertiment, oper. Ograniczone możliwości skali naturalnej rogów wytworzyły styl muzyczny, który wywarł znaczący wpływ na muzykę artystyczną późniejszych wieków. Na szczególną uwagę zasługuje dorobek kompozytorski Etienne'a Nicolasa Mehula (tworzącego w okresie napoleońskim). Stworzył on wiele oper kantat i pieśni. W operze" Polowanie młodego Henryka" (muzyczne opisy barwnych scen polowania) kompozytor wprowadził solo trąbek i rogów, nadając im charakter sygnałów myśliwskich.

Sygnały myśliwskie grywano przede wszystkim podczas polowań zbiorowych organizowanych na terenie dawnych posiadłości ziemskich. W okresie 11 wojny światowej oraz w pierwszych latach po wojnie nie były one stosowane i uległy zapomnieniu. W połowie lat pięćdziesiątych działacze myśliwscy z Poznania, a wśród nich Wacław Lesiński, wydali drukiem nuty podstawowych sygnałów w opracowaniu pod tytułem " Ognisko trębaczy". Korzystając z nich Czesław Sielicki organizował naukę gry w Technikum Leśnym w Goraju a następnie w Technikum Leśnym w Tucholi. W szkole tej na przełomie lat 60 i 70 założył on pierwsze zespoły sygnalistów. Już na początku lat siedemdziesiątych w szkole było około 50 sygnalistów grających w trzech niezależnych zespołach. Podobną działalność organizowano także w innych technikach leśnych. W późniejszym czasie powstały zespoły sygnalistów przy Akademii Rolniczej w Poznaniu, SGGW w Warszawie, przy wielu wojewódzkich (obecnie okręgowych) zarządach PZŁ, nadleśnictwach, kołach łowieckich, a także wśród rodzin myśliwskich. W ramach różnego rodzaju imprez poświęconych kultywowaniu tradycji łowiectwa polskiego organizowano pierwsze w Polsce konkursy sygnalistów ze szkół leśnych. Pierwszy w 1982 r. w Sitnicy (podczas dziesiątych międzynarodowych łowów z sokołami), którego organizatorem byt Jan Konopka przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Przemysłu Drzewnego, drugi w 1983 r. w Ciechocinku (podczas jedenastych międzynarodowych łowów z sokołami), trzeci w 1984 r. w Unejowie (podczas Krajowego Konkursu Psów Myśliwskich), czwarty w 1985 r. w Kikole i Lipnie (podczas Tygodnia tradycji myśliwskich i ochrony ptaków drapieżnych w Polsce) oraz piąty w 1988 r. w Tucholi.

Od 1983 r. organizowany jest rokrocznie konkurs sygnalistów myśliwskich w Tucholi. Przez wiele lat na tucholskiej estradzie spotykali się najlepsi polscy sygnaliści i był to jedyny konkurs w kraju, np. w latach 1986-87,1989 i 1990 r. Konkurs w Tucholi rozwinął się do Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Myśliwskiej i Wieżowej.

W 1991 roku zorganizowano międzynarodowy konkurs sygnałów myśliwskich w Ciechocinku z udziałem pięciu zespołów z Niemiec. W1992 r. w Ciechocinku w podobnym konkursie uczestniczyło 240 sygnalistów z Polski, Niemiec, Belgii i Holandii. W1992 r. założyciel Cappelli Zamku Rydzyńskiego - Mieczysław Leśniczak zaproponował (podczas krajowego spotkania łowczych wojewódzkich i dyrektorów wydziałów ochrony środowiska) swoją kapelę, która stała się Zespołem Reprezentacyjnym Muzyki Myśliwskiej PZŁ.
W 1993 r. po raz pierwszy zorganizowano konkurs sygnalistów w Pszczynie, miało to miejsce z okazji 40 Kongresu Międzynarodowej Rady Łowiectwa i Ochrony Zwierzyny, który odbył się w Krakowie.

Z inicjatywy działaczy łowieckich zajmujących się sygnalistyką i muzyką myśliwską, w 1995 r., na mocy uchwały Naczelnej Rady Łowieckiej został powołany Krajowy Klub Sygnalistów Polskiego Związku Łowieckiego.

Stałym elementem pracy Klubu są konkursy regionalne, krajowe i międzynarodowe. Sztandarową imprezą jest Ogólnopolski Konkurs Sygnalistów Myśliwskich "O Róg Wojskiego". Od 1996 r. odbywa się corocznie w innym regionie kraju. Głównym laurem dla najlepszego zespołu jest róg bawoli, wykonany na wzór rogu Wojskiego, będący nagrodą przechodnią Prezesa Naczelnej Rady Łowieckiej. W Małopolsce od kilkunastu lat organizowany jest na Zamku Królewskim w Niepołomicach Małopolski Konkurs Sygnalistyki Myśliwskiej „O Róg Zbramira".